Karda yürümeyi sever misiniz? Peki karda 90km. koşmaya ne dersiniz?
Her yıl yaklasık on beş bin kişi (bu yıl 15800 katılımla sınırlandırıldı) Vasa Loppet için 90km.lik yolu kayaklarıyla aşıyor. Dünyada, kayak maratonlarında koşan ya da kayaklı geziler yapan milyonlarca kayakçı var.
Kış uykusuna yatamıyorsak; karla kaplı bir dünyada hayatta kalabilmek için, batmadan ilerleyebilmeli, avlanmayı sürdürebilmeliydik. Tekerleği keşfeden insan aklının bu amaç için yarattığı araç kayak oldu. Arkeologların bulguları ışığında, mağara duvarlarında bulunan ellerindeki uzun sopa ve ayaklarındaki uzun tahtalarla karlar üzerinde ilerlemeye çalışan kayakçı figürleri günümüzden 4500-5000 yıl öncesine tarihleniyor. Önceleri sadece kara batmadan yürümek amacıyla kullanıldıysa da, zamanla donanım gelişerek kayabilen kayaklara dönüştü.
Kros kayağı, günümüzde kar üzerinde kaymak için ayaklara takılan bütün araçların atasıdır. İki uzun yassı tahta ile başlayıp, 500 gram ağırlığındaki karbon destekli yarış tipi kros kayaklarına kadar süren gelişim sürecinde; saatte 200km.nin üzerinde hızlara ulaşan iniş kayaklarının, atlama kayaklarının ve snowboardların da türediği araç kros kayağıdır.
Kros kayağını alp kayağından (iniş) ayıran en belirgin özellik bağlamalardadır. Kros kayağında, kayakçının ayağı kayağa sadece parmak uçlarından bağlıdır. Yani topuklar serbesttir. Alp kayağındaysa ayağın tamamı kayağa bağlıdır. Kros kayakçısının ayak topuğunun serbest olması, ona eğimli alanları çıkabilme, inebilme imkanı sağlar. Oysa alp kayağı ya da snowboard'da, kişi belli eğimlerdeki inişlerle yetinmek zorundadır.
Yürüyüş ve bisiklet için uygun her yer, 5-10cm kalınlığındaki oturmuş kar tabakası ile kaplandığında, kayaklı geziler için uygun hale gelir. İniş kayağından farklı olarak, düz alanlarda ve eğim çok fazla olmadığı sürece yokuş yukarı da kayılabildiği için sizi yukarı çıkartacak özel bir tesis gerektirmez, yalnızca kayak donanımı ve kar yeterlidir. Yeni başlayanlar ve sabit tempolu sportif antrenman yapmak isteyenler, hazırlanmış pistleri tercih ederler. Hazırlanmış pistler, bir kar aracı (kar motorsikleti veya paletli kar arabası) tarafından karın ezilmesiyle hazırlanabileceği gibi, kalabalık bir grubun geçmesi bile, yeni başlayanların kullanabileceği yüzeyi oluşturmaya çoğu zaman yeterli olur.
Kaliteli pistlerin yapılmasında; kar araçlarının arkasında, pürüzsüz yüzeyler ve kayma olukları yapabilen özel aparatlar kullanılır. Amerika, Kanada ve çoğu Avrupa ülkesinde (İtalya, Fransa, Avusturya, İsviçre, Almanya, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan, İsveç, Norveç, Finlandiya, Estonya gibi); kayak merkezleri veya karlı şehirlerde pek çoğu ücretsiz bu tür pistler vardır ve büyük bir kısmı ücretsiz kullanıma açıktır. Uzunlukları 5-90km (daha uzun pistler de açılabilmektedir) arasında değişebilen bu pistler sayesinde, kimi zaman şehirden şehire ya da ülkenin bir ucundan diğerine kayarak gitmek mümkündür.